برایتان سوال است که چسب ها از چه موادی ساخته می شوند؟ در این مقاله، به بررسی ترکیبات اصلی و فرمولاسیون انواع چسب‌های متداول از جمله چسب‌های پلیمری، اپوکسی، سیانواکریلات، و چسب‌های طبیعی خواهیم پرداخت.
چسب‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مواد شیمیایی در صنایع مختلف، نقش حیاتی در اتصالات و پیوندهای دائمی و موقت میان مواد مختلف ایفا می‌کنند. ترکیبات فرمولاسیون انواع چسب بر اساس کاربرد و نوع موادی که باید به هم بچسبند، متفاوت است.
چسب‌های پلیمری
چسب‌های پلیمری از جمله پرکاربردترین نوع چسب‌ها هستند که در صنایع مختلف از جمله بسته‌بندی، ساختمان، و خودروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ترکیبات اصلی این نوع چسب‌ها عبارتند از
پلیمرها
پلیمرها، به عنوان اصلی‌ترین جزء تشکیل‌دهنده، نقش پیونددهنده اصلی در چسب‌های پلیمری را ایفا می‌کنند. از جمله پلیمرهای مورد استفاده می‌توان به پلی‌وینیل‌استات (PVA)، پلی‌وینیل‌الکل (PVOH)، و پلی‌یورتان اشاره کرد.
رزین‌ها
رزین‌ها به عنوان ماده‌ای چسبناک در چسب‌های پلیمری به کار می‌روند و معمولاً از رزین‌های اکریلیک یا فنولیک استفاده می‌شود. این مواد خاصیت چسبندگی و پایداری مکانیکی چسب را افزایش می‌دهند.
پرکننده‌ها
پرکننده‌ها معمولاً برای بهبود ویژگی‌های مکانیکی و کاهش هزینه‌های تولید به فرمولاسیون چسب‌ها افزوده می‌شوند. از جمله پرکننده‌های رایج می‌توان به کربنات کلسیم، سیلیس، و تالک اشاره کرد.
پلاستیسایزرها
این مواد به منظور افزایش انعطاف‌پذیری و کاهش شکنندگی چسب‌ها به کار می‌روند. فتالات‌ها و دی‌اکتیل فتالات (DOP) از جمله پلاستیسایزرهای رایج هستند.
چسب‌های اپوکسی
چسب‌های اپوکسی به دلیل مقاومت بالا در برابر حرارت و مواد شیمیایی و همچنین قدرت چسبندگی فوق‌العاده، در صنایع الکترونیک، هوافضا و خودروسازی کاربرد فراوانی دارند. ترکیبات اصلی این نوع چسب‌ها عبارتند از:
رزین اپوکسی
رزین اپوکسی به عنوان ماده پایه در این نوع چسب‌ها استفاده می‌شود. این رزین از واکنش بین اپی‌کلروهیدرین و بیسفنول A تولید می‌شود و ویژگی‌های چسبندگی و پایداری بالایی دارد.
سخت‌کننده‌ها
سخت‌کننده‌ها موادی هستند که با رزین اپوکسی واکنش داده و آن را به یک ماده سخت و مقاوم تبدیل می‌کنند. پلی‌آمین‌ها و انیدریدها از جمله سخت‌کننده‌های متداول هستند.
مواد تقویت‌کننده: این مواد به منظور افزایش مقاومت مکانیکی و حرارتی چسب‌های اپوکسی به فرمولاسیون افزوده می‌شوند. فیبرهای شیشه‌ای و کربنی از جمله مواد تقویت‌کننده رایج هستند.
چسب‌های سیانواکریلات
چسب‌های سیانواکریلات که به چسب‌های فوری یا قطره‌ای نیز معروف‌اند، به دلیل سرعت بالای گیرش و کاربردهای گسترده در صنایع مختلف از جمله پزشکی و ساخت و ساز، بسیار مورد توجه قرار دارند. ترکیبات اصلی این چسب‌ها عبارتند از:
مونومر سیانواکریلات
مونومر سیانواکریلات ماده اصلی تشکیل‌دهنده این نوع چسب‌ها است که با جذب رطوبت موجود در هوا به سرعت پلیمریزه شده و پیوند قوی ایجاد می‌کند. اتیل سیانواکریلات یکی از رایج‌ترین انواع مونومرهای استفاده شده در این چسب‌ها است.
پایدارکننده‌ها
این مواد به فرمولاسیون چسب‌های سیانواکریلات افزوده می‌شوند تا از پلیمریزه شدن زودهنگام آن‌ها جلوگیری کنند. هیدروکینون و مشتقات آن از جمله پایدارکننده‌های رایج هستند.
مواد تلغیظ‌کننده
به منظور کنترل ویسکوزیته و روانی چسب، مواد تغلیظ‌کننده مانند سلولز استات بوتیرات به فرمولاسیون افزوده می‌شوند.
چسب‌های طبیعی
چسب‌های طبیعی که معمولاً از مواد آلی و گیاهی استخراج می‌شوند، یکی از قدیمی‌ترین انواع چسب‌ها به شمار می‌روند. این چسب‌ها بیشتر در صنایع غذایی، بسته‌بندی، و کارهای دستی به کار می‌روند. ترکیبات اصلی این چسب‌ها شامل موارد زیر است:
گلو
گلو یک چسب طبیعی است که از کلاژن موجود در پوست و استخوان حیوانات تهیه می‌شود. این چسب به دلیل خاصیت چسبندگی خوب و غیرسمی بودن، در صنایع غذایی و چوب کاربرد دارد.
نشاسته
نشاسته به عنوان یک چسب طبیعی از منابع گیاهی همچون ذرت، گندم و سیب‌زمینی استخراج می‌شود. این چسب بیشتر در صنایع کاغذ و بسته‌بندی به کار می‌رود.
رزین‌های طبیعی
رزین‌های طبیعی مانند رزین کاج و لاک، به دلیل خاصیت چسبندگی و مقاومت در برابر آب، در تولید چسب‌های طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سخن پایانی
ترکیبات فرمولاسیون چسب‌ها به شدت وابسته به نوع کاربرد و نیازهای خاص هر صنعت است. از پلیمرها و رزین‌های مصنوعی در چسب‌های پلیمری و اپوکسی گرفته تا مواد طبیعی مانند گلو و نشاسته در چسب‌های طبیعی، هر کدام از این ترکیبات به نحوی طراحی شده‌اند تا بهترین عملکرد را در شرایط مختلف ارائه دهند. با توجه به تنوع بالای چسب‌ها و ترکیبات مورد استفاده در آن‌ها، انتخاب چسب مناسب نیازمند دانش کافی از ترکیبات و خواص آن‌ها است.